Хугацаагүй хадгаламжийн хүүг 7 дугаар сарын 01 хүртэл тэглэх шийдвэрийг Засгийн газар гаргасан.

Энэхүү шийдвэр хэрхэн гарсныг ард иргэд сайн ойлгохгүй байгаа ч банкинд бол ашигтай энэ шийдвэрийн нөгөө тал банкнаас зээл авсан иргэдийн зээлийг хөнгөлөхтэй холбогдож чадвал үр дүнтэй, ард түмнээ бодсон шийдвэр болно. Иргэд хамгийн багадаа банкнаас ипотекийн зээлийг маш цөөн тооны иргэд л авч байна. Гэтэл бизнесийн зээлийн хүү авсан жижиг дунд бизнес эрхлэгчид бол хэзээ ч ашиг олохооргүй өндөр хүүтэй зээлэнд дарлуулдаг нь нууц биш. Банкыг таргалуулахаас биш ард түмнийг хөрөнгөжүүлэх зээлийн хүүгийн бодлого манай улсад байдаггүй. Харин ард түмнээ туйлдуулж зээлийн хүүнд дарлуулах бодлого бий. Одоо бид хугацаагүй хадгаламжийн хүүг тэглэсэн энэ шийдвэрийн нөгөө тал нь иргэдийн банкнаас авсан зээлийн хүүг бууруулах шийдвэр байгаасай гэж иргэд хүлээж байна.

Цар тахлын хүнд үед иргэддээ мэдэгдэлгүй хүүг тэглэж байгаад зарим хэсэг нь шүүмжлэлтэй хандаж байгаа бол өөр хэсэг нь банкинд байгаа их хэмжээний мөнгийг хөдөлгөөнд оруулж эдийн засгаа сэргээх нь зөв гэж үзэж байна. Тэгвэл хугацаагүй хадгаламжийн хүүг тэглэхийн эерэг болон сөрөг талыг онцолж байна.
Монгол Улсын их хурлаас 2021 оны нэгдүгээр сарын 29-ны өдөр “Корона вируст цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хууль”-ийг баталжээ. Уг хуулийн 10 зүйлийн 10.4 дэх хэсэгт зааснаар цар тахлын үед банкны хугацаагүй хадгаламжид хүү тооцохгүй байхаар зохицуулалтыг тусгасан байна. Хугацаагүй хадгаламжийн хүү дунджаар өнөөдрийн байдлаар 3-5 хувь байсан. Тэгвэл үүнийг тэглэснээр хэрэглэгчдэд эрсдэл үүснэ гэж хардаж, шүүмжилж байгаа юм. Тэгвэл хүүг тэглэснээр иргэдэд илүү давуу байдал үүсэх магадлалтайг мэргэжлийн хүмүүс онцолж байна.

Эдийн засагч Д.Ангар- Банкны хадгаламжийн хүү буучихаар банкинд мөнгөө хадгалуулдаг байсан зарим хүмүүс үүнийг сөргөөр хүлээж авч байна. Тэгэхээр энэ хүмүүс тэгэх шаардлагагүй. Бусад хөрөнгө оруулалтын сонголтууд удахгүй зах зээл дээр гараад ирнэ. Үүнээс ч илүү сонголтууд гарч ирнэ гэсэн үг. Хуучин иргэд маань санхүүгийн боловсрол муу байлаа, сонголт муу байлаа. Тэгэхээр сэтгэхүйд нь илүүдэл мөнгө байх юм бол зөвхөн банкинд хадгалдаг гэсэн ойлголттой байсан. Одоо ингээд хүү нь тэглэгдээд ирэхлээр шинэ сонголтууд зах зээлийнхээ зарчмаар бий болж эхэлнэ. Хүү нь тэглэгдсэн хадгаламж эзэмшигч нар бол бараг илүү өгөөжөө хүртэл боломж нь нээгдэнэ гэсэн үг. Монголын төр удаан ч гэсэн хугацаагүй хадгаламжийн хүүг тэглэлээ. Цаашдаа богино хугацаанд буюу нэгээс гурван сарын хугацаатай хадгаламжийн хүүг ч тэглэх ёстой гэж харж байгаа. Ингэж байж энэ мөнгө эдийн засаг дээр зөв эргэлдэнэ. Хадгаламжийн хүү буурсны давуу тал нь юу байхав гэхээр үйлдвэрлэгч , бизнесүүд, аж ахуйн нэгжүүд, компаниуд байна гэж харж байна.

Банкуудын холбооны гүйцэтгэх захирал Л.Амар - Хадгаламжид төлж байгаа хүүний хэмжээ буурч ирэхээр иргэдийн гар дээр очих зээлийн хүү буурах боломжийг олгож өглөө. Мөн Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа аж ахуйн нэгжүүдэд олгох хоёр их наядын гурван хувийн хүүтэй, гурван жилийн хугацаатай энэ бүтээгдэхүүнийг банкны эх үүсвэрийг татан оролцуулж банкны эх үүсвэрээр энэ бодлогын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх боломжийг бас нээж өглөө. Энэ бол түр хугацааны арга хэмжээ шийдэгдлээ гэж харж байна. Гэхдээ цаашид урт хугацаанд нь ийм хугацаагүй хадгаламж гэдэг бүтээгдэхүүнийг байхгүй болгох чиглэлийн яриа, бодлогын шийдлүүд яригдаж байгаа. Мэдээж иргэдэд ямар асуудал тулгарч байна гэвэл хугацаагүй хадгаламж гэдэг бүтээгдэхүүн байхгүй болж байгаа учир хугацаатай хадгаламжинд мөнгөө байршуулж, хугацаатай хадгаламжаасаа хүүгээ авах боломжтой.

Тэгвэл хадгаламжийн хүүг тэглэснээр ямар давуу тал бий болохыг судлаад үзье. Нэн тэргүүнд банкинд хадгалагдаж байсан хөдөлгөөнд ордоггүй байсан их хэмжээний мөнгөн хөрөнгө эргэлтэд орох юм. Ялангуяа үл хөдлөх хөрөнгөд хөрөнгө оруулалт хийж хувьцааны зах зээл хөдөлгөөнд идэвхтэй орж эхэлнэ гэсэн үг юм. Үүнийг дагаад алдагдалтай, ашиггүй, идэвхгүй байсан зах зээл сэргэх орчин бүрдэнэ гэсэн үг. Бүр цаашилбал зээлийн хүү буурах орчин бүрдэнэ гэдгийг судлаачид онцоллоо. Өнөөдрийн байдлаар хугацаагүй хадгаламжид 4.2 их наяд төгрөг байна. Энэ хэмжээний их мөнгө эргэлтэд орж эхэлбэл эдийн засаг ч үр өгөөжээ өгнө гэдгийг онцоллоо. Зөвхөн манай улсад л хадгаламжийн хүүний асуудалд хойрго хандаж ирсэн. АНУ-д гэхэд хугацаагүй хадгаламжийн хүүг тэглэх тогтолцоо эртнээс эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл дэлхийн жишиг хүүг тэглэх бодлого барьсаар иржээ. Манай улсын хувьд өмнө нь харилцах дансны хүүг тэглэж байсан. Харин энэ удаад хугацаагүй хадгаламжийн хүүг тэглэж байгаа юм. Цар тахлын үед эдийн засгийн хувьд эрсдэлд орохгүйн тулд ийнхүү алхам хийж байгаа гэж харагдавч үүний цаана банкуудад хүү бодохгүй байх асуудал нэн ашигтай. Товчхондоо бүх арилжааны банкууд нийлээд 4 их наяд төгрөгт хүү бодохгүй байх боломж нь бүрдэж байна . Тэгэхдээ иргэдийн хувьд Засгийн газрын шийдвэр ч гэлээ арилжааны банкууд хэрэглэгчиддээ албан ёсоор мэдэгдээгүй шууд тэглэх нь бүдүүлэг үйлдэл гэж шүүмжилж байгаа юм.