ДЭМБ-аас гаргасан судалгаагаар олон улсын төвшинд нэг хүнд ногдох согтууруулах ундааг 8-9 литрт хүрсэн бол тухайн улс, үндэстэн аюулд учирсан гэж үздэг байна. Тэгвэл Үндэсний статистикийн хорооноос Аж үйлдвэрийн салбарын 2018 оны дүн мэдээллээр манай улсад нэг хүнд 9.1 литр архи ногдож байгаа тухай анхаарал татахуйц мэдээллийг гаргажээ.

Монгол Улс архидан согтуурахтай тэмцэх хуулийг 2000 онд батлан мөрдөж байгаа бөгөөд бусад холбогдох хууль, журамд архины хэрэглээ, үйлдвэрлэлийг хязгаарлах, зохицуулах талаар тусгасан байна. Мөн “Архидан согтуурахаас сэргийлэх, хяналт тавих үндэсний хөтөлбөр”-ийг батлан, 2003-2012 онд хэрэгжүүлж эхэлжээ. Согтууруулах ундааны хэрэглээ нь олон төрлийн өвчин эмгэг болон осол гэмтэл, хүчирхийлэл, гэмт хэрэг зэргийг өдөөх эрсдэлт хүчин зүйл болдог нийгэмд сөрөг нөлөөтэй учраас энэ талаарх эдийн засгийн болон нийгмийн холбогдолтой зарим мэдээллийг хүргэе.

Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэл арван жилийн дотор дөрөв дахин нэмэгджээ

Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэл нь эдийн засгийн үйл ажиллагааны ангиллын дагуу “ундаа үйлдвэрлэл” салбарт хамрагдах бөгөөд тус салбарын үйлдвэрлэл 2017 онд 671.0 тэрбум төгрөгт хүрч, 2008 оноос дөрөв дахин, борлуулалт 740.9 тэрбум төгрөгт хүрч, 2008 оноос тав дахин тус тус нэмэгдсэн байна. Монгол Улсын хүн амын ихэнх нь Улаанбаатар хотод амьдарч, худалдаа үйлчилгээ төвлөрсөнтэй уялдуулан согтууруулах ундаа борлуулах, үйлчлэх цэгийн тоо 2008-2017 онд тасралтгүй өсөж, 2017 онд 4779 болсон нь 2008 оноос 1.4 дахин нэмэгдсэн байна. Согтууруулах ундаа борлуулах, үйлчлэх цэгийг төрлөөр нь авч үзвэл 2007-2017 оны дунджаар 100 цэг тутмын 56 нь зөвшөөрөлтэй дэлгүүр, 24 нь зоогийн газар болон баар, ес нь кафе, долоо нь супермаркет, дөрөв нь хүнсний худалдааны төв болон бөөний худалдааны төвүүд байна.

“ДЭМБ:Дэлхийн хэмжээнд нэг жилд гурван сая, өөрөөр хэлбэл, нэг минутад зургаан хүн архинаас болж нас барж байна. Үүний дөрвөн хүн тутмын гурав нь эрэгтэй”

Насанд хүрсэн хүний согтууруулах ундааны жилийн дундаж хэрэглээ 1.9 дахин нэмэгджээ

Үндэсний статистикийн хорооноос 2013 онд явуулсан судалгааны дүнгээр улсын хэмжээнд сүүлийн нэг сарын хугацаанд 15-54 насны эрэгтэйчүүдийн хоёр эрэгтэй тутмын нэг (52.4 хувь), 15-49 насны эмэгтэйчүүдийн гурван эмэгтэй тутмын нэг (29.5 хувь) согтууруулах ундаа хэрэглэсэн байна. Согтууруулах ундааны биет хэмжээг ашиглан насанд хүрсэн нэг хүний согтууруулах ундаа хэрэглэсэн жилийн дундаж хэмжээг тооцоход 2018 онд 52.5 литр болж, 2008 оноос 1.9 дахин өссөнөөс шар айргийн хэрэглээний хэмжээ хоёр дахин, архины хэрэглээний хэмжээ 1.6 дахин нэмэгдсэн байна.

“Насанд хүрсэн хүний жилийн дундаж хэрэглээ 2018 оны байдлаар сард дунджаар хоёр шил архи(0.5л-тэй), зургаан лааз шар айраг (0.5л-тэй), 100 мл дарс байдаг гэсэн судалгаа гарчээ. Үүнээс харахад 11 жилийн хугацаанд насанд хүрсэн хүний жилийн дундаж шар айргийн хэрэглээ хоёр дахин, архины хэрэглээ 1.6 дахин өссөн байна”

Эх сурвалж: ҮСХ

Нийт бүртгэгдсэн гэмт хэргийн дийлэнх нь согтуугаар үйлдэгддэг

Гэр бүлийн хүчирхийлэл: Согтууруулах ундааг хэтрүүлэн хэрэглэснээр гэр бүлийн хүчирхийлэл гарахад нөлөө үзүүлж байна. 2017 онд улсын хэмжээнд зохион байгуулсан жендэрт суурилсан хүчирхийллийн судалгаагаар бие махбодын хүчирхийлэлд өртсөн эмэгтэйчүүдээс хүчирхийллийн шалтгааныг асуухад 62.2 хувь нь нөхөр/хамтрагч нь архи ууж, согтуу байсан нь хүчирхийлэл үйлдэхэд нөлөөлсөн гэж хариулжээ .

Гэмт хэрэг:

Эх сурвалж: ҮСХ

Зам тээврийн осол: Улсын хэмжээнд 2017 онд жолооч архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэснээс үүдэн 793 зам тээврийн осол гарчээ. Цагдаагийн ерөнхий газрын мэдээллийн санд бүртгэгдсэнээр албадан эрүүлжүүлсэн хүмүүс 2010 онд 109.8 мянга, 2013 онд 123.5 мянга, 2018 онд 85.8 мянга байсан байна.

Харин өмнөх жилийн үзүүлэлтийг ЦЕГ-ын Урьдчилсан сэргийлэх хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, Цагдаагийн дэд хурандаа Б.Чулуунтамираас тодрууллаа.

-Өнгөрсөн оны байдлаар согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж, зөрчил гаргасан хэдэн тохиолдол бүртгэгдсэн бэ?

-Улсын хэмжээнд өнгөрөгч 2019 оны байдлаар согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэн зөрчил гаргасан 98 мянган иргэнийг эрүүлжүүлсэн байна. Энэ нь 2018 оны мөн үетэй харьцуулбал 22 мянга буюу 29.3 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. Эрүүлжүүлэгдсэн хүмүүсийн 7836 нь эмэгтэй, 247 нь 18 хүртэлх насны хүүхэд байсан бол 83615 буюу 85 хувь нь эрхэлсэн тодорхой ажилгүй иргэн байна. Эрүүлжүүлэгдсэн хүний 70880 буюу 72 хувь нь Улаанбаатар хотод, 27449 буюу 27.9 хувь нь орон нутагт эрүүлжүүлэгдсэн байна. Нийслэлийн цагдаагийн удирдах газраас зөрчлийн шинжтэй үйлдлийг гэмт хэрэг болохоос нь өмнө таслан зогсоох зорилгоор ахуйн хүрээнд болон гудамж, талбайд биеэ зүй бусаар авч явдаг, гэртээ хүчирхийлэл үйлддэг, согтуурсан, гэмт хэргийн хохирогч болох эрсдэл бүхий хүнийг эрүүлжүүлэх ажлыг зохион байгуулснаар улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн эрүүлжүүлэгдсэн хүний тоо өсөж, гэмт хэргийн тоо буурсан эерэг үзүүлэлт гарсан байна. Мөн сүүлийн таван жилд нийт эрүүлжүүлэгдсэн хүний 90493 буюу 92 хувь нь эрэгтэй, 7836 буюу найман хувь нь эмэгтэй, 247 буюу 0.2 хувь нь 18 хүртэлх насны хүүхэд байсан байна.

-Архидан согтуурснаас үүдэн эрүүл мэнд болон амь насаараа хохирсон тохиолдол хэр их бүртгэгдсэн бэ?

-Цагдаагийн байгууллага сард дунджаар 55 мянган дуудлага, мэдээлэл хүлээн авдаг. Өнгөрөгч оны арванхоёрдугаар сард 60 гаруй мянган дуудлага хүлээн авсан нь гэмт хэрэг, зөрчилтэй холбоотой хэргүүд өссөн байгааг харуулж байна. Жилийн эцсийн байдлаар нийт 600 орчим мянган дуудлага, мэдээлэл хүлээн авсан.

Эх сурвалж: ҮСХ

Дотоодын зах зээл дэх согтууруулах ундааны хэмжээ 2.2 дахин нэмэгджээ. Насанд хүрсэн нэг хүний жилийн дундаж согтууруулах ундааны хэрэглээ сүүлийн 11 жилийн хугацаанд 1.9 дахин өссөн байгаагаас үзвэл хүн амын архи, согтууруулах ундааны хэрэглээ үйлдвэрлэл, нийлүүлэлтийн хэмжээнээс шалтгаалахгүй өсөж байна. Согтууруулах ундааны нийлүүлэлт, хэрэглээ, үнийн өсөлтийг үндэслэн дүгнэхэд архины хэрэглээнээс үүдэн хүний эрүүл мэнд, аюулгүй байдал, нийгэм-эдийн засагт гарах сөрөг нөлөөг багасгахад үр дүнтэй, уялдаа холбоотой, олон талын оролцоог хангах, урт хугацааны тогтвортой бодлого, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.