Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн зам энэ жил ашиглалтад орохооргүй болжээ. Учир нь тус замын тендерт шалгарсан дөрвөн компанийн нарийн мэргэжлийн инженер, техникийн 105 ажилчныг оруулж ирж чадахгүй байгаа.

ЗАМЫН ДЭЭД ТАЛЫН ГУРВАН ҮЕИЙН ХУЧИЛТЫГ ХЯТАДУУД ХИЙНЭ

Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн авто замд хяналт тавьж байгаа “АЙ СИ ТИ консалтинг” компанийн зөвлөх С.Очирбаттай ярилцлаа.

-Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн авто замын ажил өнгөрсөн жил эхэлсэн. Салбарын сайд нь арваннэгдүгээр сард ашиглалтад оруулах талаар ярьж байсан. Гэтэл замын ажил одоо хүртэл дуусаагүй байгаа. Замын ажил яагаад гацаад байна вэ?

-Өнгөрсөн оны зургаадугаар сарын сүүлээр зам барих гэрээ байгуулж, нэг жилийн хугацаанд ашиглалтад оруулахаар бэлдэж байсан юм. Хугацаагаар энэ жилийн зургаадугаар сард ашиглалтад оруулах байсан. Өнгөрсөн жил ашиглалтад оруулах биш, хучилтаа дуусгах төлөвлөгөөтэй байсан юм.

Ер нь бол 11, 12 дугаар сард замын хучилтыг хийдэггүй. Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын ажилд нийтдээ таван багц ажил байгаа. Таван багц дээр Хятадын компаниуд ажиллаж байсан. Өнгөрсөн жилийн хувьд зарим компани 45 хувийн гүйцэтгэлтэй, зарим нь 8-9 хувийн гүйцэтгэлтэй байсан юм. Хоёр багц ажил дээр нэг компани шалгарсан байгаа. Энэ компани хамгийн муу хувьтай ажилласан. Бусад нь гайгүй графикаар явсан.

Энэ оны нэгдүгээр сард жилийнхээ төлөвлөгөөг гаргаж, хоёр талдаа батлаад ажилдаа орох гэж байсан. Нийтдээ 1298 хятад ажилчин, Монголын 300 ажилчин ажиллах график гаргаж, БНХАУ-ын цагаан сарын дараа ажилдаа орох байтал шинэ төрлийн коронавирусын халдвар гарч, хөл хорионоос болоод урд хөршөөс ажилчид орж ирэх боломжгүй болсон. Гэхдээ гурван компани ажлаа явуулж байгаа. Нэг гурав, тавдугаар багцын ажил хийгдэж байна. Нэг,гурав, тавдугаар багцын ажлыг гүйцэтгэж байгаа компани нь Хятадын компани хэрнээ Монгол төлөөлөгчтэй. Одоогийн байдлаар зам дээр 380-аад хүн ажиллаж байна. Гуравдугаар сард түр замаа зассан. Дөрөвдүгээр сард гүүр хоолойны ажил болон далангийн өргөтгөл, дэд суурийн ажлыг хийж байгаа. Мөн туслах суурийн ажлыг хийнэ. Гүүр хоолой, далангийн ажил тавдугаар сарын 20-н гэхэд дуусна. Үлдэж байгаа дээд талын гурван үеийн хучилтыг Хятадууд хийнэ.

ХЯТАДААС ИРЭХ ХҮМҮҮС ОРЖ ИРЭХГҮЙ БОЛ ҮЙЛДВЭРИЙН БААЗ ХӨДЛӨХГҮЙ

-Салбарын сайд нь 105 Хятад ажилчныг оруулж ирнэ гэж өнгөрсөн сард мэдэгдэж байсан?

-Гуравдугаар сараас хойш 105 ажилчныг оруулж ирэх асуудал яригдаж байгаа боловч иргэд эсэргүүцэж байгаа учраас оруулж ирэхийг хойшлуулсан. Эмзэг үед гаднаас олон хүн оруулж ирвэл эрсдэл гарах магадлалтай гэж үзэж байна.

Таван багц дээр нийтдээ 105 хүн байгаа. Зарим дээр нь долоон хүн, зарим дээр нь 25 хүн ажиллах ёстой. Эдгээр хүмүүс дотор гол инженер техникийн хүмүүс байгаа. Тухайлбал, геодезийн, материалын, удирдах инженерээс гадна тоног төхөөрөмжийн гол хүмүүс болох чулуу бутлагч, хольц бэлтгэх үйлдвэрийн гол оператор ирэх байсан. Эдгээр хүмүүс орж ирэхгүй бол үйлдвэрийн бааз хөдлөхгүй. Техник хэрэгслийг нь талбай дээр бүрэн угсарчихсан байгаа.

-Одоо ажиллах хүч орж ирэх боломжгүй байгаа учраас Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн зам энэ жил ашиглалтад орох боломжгүй болж байгаа юм биш үү?

-Одоо хийгдэж байгаа гурван багцын ажил есдүгээр сарын 30-н гэхэд дуусах байх. Харин хоёр багц нь дуусахгүй зогсоно. Одоо тавдугаар сарын 20-ноос зарим ажил нь нам зогсоно. Гүүр, хоолой, дэд суурийн ажлуудыг хийгээд дуусч байгаа. Замын дээд талын гурван үеийг хийж чадахгүй зогсоно. Үүнд хучилт хийх ажилчид урд хөршөөс орж ирэх ёстой.

-Хоёр, дөрөвдүгээр багцын ажил гацсан гэж байна. Ямар компаниуд ажлыг гүйцэтгэж байсан бэ?

-БНХАУ-ын “Чайна Стэйт Шинжиан Констракшн Инженеринг” групп гүйцэтгэхээр авсан байгаа. Энэ хоёр багцыг нэлээд хямд үнээр авсан байсан. Хямд үнээр авчихаад хийх гэхээр туслан гүйцэтгэгчээр ажиллах Монгол компани олдохгүй байгаа юм. Өнгөрсөн жил 20 гаруй компанитай уулзсан байна лээ. Эдгээр уулзсан компаниуд бүгд үнээ голоод яваад өгсөн. Аргаа бараад хятадаас хүн оруулж ирэхээр болсон. Нэг багц дээр 440, нөгөө багц дээр 447 хүн оруулж ирэхээр төлөвлөгөө гарчихсан байсан. Гэтэл энэ төлөвлөгөө нь нурсан. Энэ хоёр багцын нийт 90 км зам байгаа.

ГЭРЭЭ ЦУЦЛАХААР ХООРОНДЫН МАРГААН ГАРЧ МАГАДГҮЙ. МАРГААН ГАРВАЛ СИНГАПУРЫН ШҮҮХ ДЭЭР ОЧНО

-Гацсан хоёр багц дээр ахиад тендер зарлах уу?

-Одоо тендер зарлана гэхээр гэрээ цуцлах шаардлагатай болно. Гэрээ цуцлахаар хоорондын маргаан гарч магадгүй. Маргаан гарвал Сингапурын шүүх дээр очно. Маргаан гарахгүй бол ахиад тендер зарлана. Олон улсын тендер хоёр сар явагддаг. Тендерээ зарлаад гэрээнд гарын үсэг зурна гэсээр байтал 10 сар болох байх. Ер нь дөрөв, тав, зургаадугаар сард зам барьдаг. Энэ хугацааг алдаж болохгүй. Есдүгээр сард замын хучилт хийнэ гэж байхгүй. Ер нь 10 градусаас доош хүйтэнд замын хучилт хийх юм бол хавар нь бутраад байхгүй болдог. Манайд ийм жишээ зөндөө байгаа. Иймээс замын технологийг зөрчиж болохгүй.

-Дарханы зам 2021 онтой золгохоор болж байх шиг байна?

-Ер нь хоёр, дөрөвдүгээр багц хүндрэлтэй. Бусад гурван багц ашиглалтад орлоо гэж бодоход хоёр, дөрөвдүгээр багц нь үлдэхээр байгаа. Одоогоор энэ хоёр багцын үндсэн замыг хариуцаж байгаа хүн байхгүй байна. Ажил хийгдэхгүй байгаа ч гэсэн үндсэн замынхаа засварыг хариуцах ёстой.

ХОЁР БОЛОН ДӨРӨВДҮГЭЭР БАГЦ ДЭЭР ҮНДСЭН ЗАМААР ЯВЖ БАЙГАА. ЭНЭ ХОЁР БАГЦ ДЭЭР АЖИЛ ХИЙГДЭЭГҮЙ

-Одоо түр замаар явж байгаа учраас тоосжилт болон эвдрэл их байгаа байх?

-Хоёр болон дөрөвдүгээр багц дээр үндсэн замаар явж байгаа. Энэ хоёр багц дээр ажил хийгдээгүй. Гүйцэтгэгч нь орж ирэхгүй байгаа. Нэг, тавдугаар багц түр замаар явж байна. Энэ сарын 14-н гэхэд гуравдугаар багцын түр зам дуусчихна. Ерөнхийдөө нэг, гурав, тавдугаар багц түр замаар явна. Түр замаа шороо тоос гаргахгүйгээр хучилтай болгох тооцоо гаргасан. Нийтдээ 30 тэрбум төгрөг хэрэгтэй. Өнөөдөр эдийн засгийн нөхцөл байдал хүнд байгаа учраас замд зориулж 30 тэрбум төгрөг гаргах үнэхээр хүндрэлтэй. Иймээс захиалагч талтай ярилцаж байгаад хайрга, шороон замаар явуулахаар шийдсэн. Түр замын мөнгө удахгүй дуусна.

Өдөрт нэг удаа усалгаа хийх тооцоо хийсэн. 204 км зам дээр өдөрт нэг удаа усалгаа хийхэд дөрвөн сарын хугацаанд гурван тэрбум төгрөг хэрэгтэй байгаа. Зөвхөн ус цацахад шүү дээ. Хоногт таван мянган машин явдаг. Мөн тээврийн урт цуваанууд явж байгаа бөгөөд орон нутгийн чиглэлийн автобуснууд явж байгаа учраас хөдөлгөөн маш их байна. Иймээс авто машины дугуй, шил хагарах тохиолдол их гардаг.

-Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн автозамын ажилд Монголын компаниуд ерөнхий гүйцэтгэгчээр ажиллаж болдоггүй юм уу?

-Азийн хөгжлийн банк Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн 204 км авто замыг иж бүрэн шинэчлэх төслийг санхүүжүүлэхээр таван багцын ажилд олон улсын тендер зарласан. Захиалагч нь Зам тээврийн яам учраас Азийн хөгжлийн банкны журмаар явах ёстой. Олон улсын тендер зарлагдсан учраас Монголын компаниудын орох чадал хүрэхгүй байгаа. Тиймээс Монголын компаниуд туслан гүйцэтгэгчээр ажиллаж байгаа юм.

-Бидэнд ярилцлага өгсөн танд баярлалаа.