Энэ долоо хоногийн чуулганы хуралдаанаар Төрийн албан тухай шинэ хуулийг дагасан журмуудыг батлах эсэхийг хэлэлцэнэ. Төрийн албаны тухай шинэ хуулийг 2017 оны арванхоёрдугаар сард баталсан. 2018 онд уг хуулийг хэрэгжүүлж эхлэхтэй холбоотой хөрсөө бэлдээд 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс дагаж мөрдөж эхлээд байна. Энэ хуулийг дагаж батлах ёстой нийт 47 журмын есийг нь УИХ-аар батлахаас хоёрыг нь л батлаад буй. Харин энэ долоо хоногт үлдсэн журмуудыг нь батална. Журмууд нь төрийн албан хаагчдын ажлаас хууль бусаар халагдсан, төрийн албан хаагчийн сонгон шалгаруулалттай холбоотой маргааныг хэрхэн хянан шийдвэрлэх вэ гэсэн асуудлыг зохицуулж байгаа юм.

Монгол улсын төрийн албанд ажиллаж буй иргэдийн ажил, мэргэжилтэй холбоотой зохицуулалтыг хийж өгдөг Төрийн албаны тухай хууль хэрхэн шинэчлэгдсэн талаарх мэдээллийг доорхоос уншина уу. Төрийн албан хаагчдын тоо сүүлийн таван жилд дараалан тогтвортой өсөж байгаа /2013 онд 169 мянга, 2014 онд 183 мянга, 2015 онд 186 мянга, 2016 онд 188 мянга/ бөгөөд 2017 оны сүүлийн байдлаар 192 мянга гаруй төрийн албан хаагчтай байна.

ТӨРИЙН АЛБАН ХААГЧИЙГ ХУУЛЬ БУСААР ХАЛВАЛ АЖИЛГҮЙ БАЙСАН ҮЕИЙНХ НЬ ЦАЛИНГ БУРУУТАЙ АЛБАН ТУШААЛТАН ГАРГАНА

Төрийн албаны шинэ хуулиар төрийн албан хаагчийг хууль бусаар ажлаас нь халбал түүнийг Төрийн албаны зөвлөл бие дааж хүчингүй болгох эрхтэй болж байгаа юм. Ингэснээр эрх барьж буй нам солигдох бүрт төрийн албан хаагчдыг үндэслэлгүйгээр олноор нь халах үйлдэл багасна гэж хууль санаачлагч үзэж байгаа юм. Үүнийг дагаж төрийн алба тогтвортой болж тэр хэрээр иргэдэд хүрэх төрийн үйлчилгээ чанаржих билээ.

Өнөөдрийн хувьд төрийн албан хаагчид ойр, ойрхон солигддогоос болж төрийн мэргэшсэн албан хаагчгүй болж түүнийг дагасан үйлчилгээний чанар, хүртээмж суларч байгаа. Сонгуулийн үр дүнгээр ажил мэдэхгүй нэг мэргэжилтэн төрийн албанд ажилладаг. Ажилтайгаа танилцаад, дөмөгхөн гаршаад ирэхийн үед дахин сонгуулийн үр дүнгээр нэг шинэ хүн өөрийнх нь оронд албан тушаалд нь ирж ажилладаг. Энэ зуурт иргэд л хохирдог билээ. Цаашид энэ хуулиар төрийн албан хаагчдыг хууль бусаар ажлаас нь халвал ажилгүй байсан үеийнх нь буруутай албан тушаалтан гаргах юм. Мөн Төрийн албаны санхүүгийн хариуцлагын тогтолцоог бий болгох тухай оруулж өгсөн байна. Төрийн албаны төв байгууллага шүүхийн шийдвэрийн биелэлтийн талаар бүртгэл хөтөлж, төрд учруулсан хохирлын нөхөн төлөлтөд хяналт тавьж, нөхөн төлөгдөөгүй тохиолдолд төрийг төлөөлж шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрх зүйн зохицуулалт уг хуулиар бүрдэж байна. Төрийн албаны зөвлөл нь таван гишүүнтэй байх бөгөөд УИХ-ын Тамгын газраас нэг, Ерөнхийлөгчийн тамгын газраас нэг, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газраас нэг, Төрийн албан хаагчийн төлөөлөл хоёр гэсэн бүрэлдэхүүнтэй.

ТӨРИЙН АЛБАНЫ ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨРД ХЭРЭГТЭЙ ЗААЛТУУД

ШИНЭЛЭГ ЗОХИЦУУЛАЛТ- Төрийн албан тушаалд шатлан дэвшүүлэх, Төрийн үйлчилгээний албан хаагчийн ёс зүй, Төрийн албаны зөвлөлийн бүрэлдэхүүн, Олон нийтийн хяналттай холбоотой зохицуулалтыг шинээр зохицуулахаар хуульд тусгажээ. Тодруулбал, Төрийн жинхэнэ албаны удирдах албан тушаалын сул орон тоо гарсан тохиолдолд шатлан дэвших зарчмын дагуу төрийн байгууллагад ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчдаас уг орон тоог нөхөх аж. Мөн ажилласан жилийн 50 хувийг хангасан төрийн албан хаагчийг үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээ, ёс зүй, мэдлэг, мэргэжил, мэргэшил, туршлага, ур чадварыг харгалзан хугацаанаас нь өмнө шатлан дэвшүүлж болох боломжтой аж. Төрийн албаны зөвлөл чадахуйн зарчмын хэрэгжилтийн талаар төрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хүний нөөцийн аудит хийх боломжтой болж байна.

ТӨРИЙН АЛБАНЫ ЗАРЧИМД нэмж Улс төрийн албан хаагчаас бусад төрийн албан хаагч улс төрийн нам, эвслийн үйл ажиллагаанаас ангид байх, Төрийн жинхэнэ албан тушаалд иргэнийг томилохдоо гагцхүү чадахуйн зарчмыг баримтлах, Ашиг сонирхлын зөрчлөөс ангид байх зэрэг зарчмыг шинээр оруулжээ.

БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖТАЙ ХОЛБООТОЙ ТОДОТГОЛ- Буцалтгүй тусламж авах алба хаагчаас “улс төрийн албан хаагч” хасагдаж, “төрийн үйлчилгээний албан хаагч” нэмэгдсэн байна. Мөн амь нас нь хохирсонтой холбоотой буцалтгүй тусламж олгох төрийн албан хаагчийн хүрээ улс төрийн болон үйлчилгээний албан хаагчаар нэмэгджээ. Амь нас нь хохирсонтой холбоотой буцалтгүй тусламжийн хэмжээ “36 сараас 60 болж” нэмэгдсэн гэжээ.

ТӨРИЙН АЛБАН ХААГЧИД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА- Туршлагатай мэргэшсэн байх. Төрийн жинхэнэ албан тушаалд 15 аас доошгүй жил ажилласан, 45 нас хүрсэн, Монгол Улсын иргэн, Төрийн удирдлага, эдийн засаг, эрх зүй, боловсролын чиглэлээр мэргэшсэн дээд боловсролтой, ял шийтгүүлж байгаагүй, Улс төрийн намын удирдах, гүйцэтгэх албан тушаалтан биш, сүүлийн нэг жилийн хугацаанд эдгээр албан тушаалд ажиллаагүй, Зөвлөлийн бусад гишүүнтэй нэг нутгийн болон нэг анги төгссөн, хамаарал бүхий этгээд биш байх ёстой.

ТӨРИЙН АЛБАН ХААГЧИЙН ХОРИГЛОХ ЗҮЙЛ: Бусдыг бэлгийн болон хувийн ашиг сонирхолдоо нийцүүлэн аливаа хэлбэрээр дарамтлах, хавчин гадуурхах, эрхшээлдээ байлгах, албан тушаалын бүрэн эрхээ шашны, эсхүл шашингүй үзлийн ухуулга, сурталчилгаа хийхэд ашиглах, сонгуулийн сурталчилгаанд аливаа хэлбэрээр оролцох, түүнд зориулалтын бус төсвийн хөрөнгө зарцуулах, төрийн өмч хөрөнгө, албаны унаа ашиглах, албаны бус зорилгод байгууллагын эд хөрөнгө, техник хэрэгсэл, санхүүгийн эх үүсвэр, мэдээллийн хангамж болон албаны мэдээллийг ашиглан завших, улс төрийн намын гишүүн байх, улс төрийн нам, хөдөлгөөн, улс төрийн намын дэргэдэх төрийн бус байгууллага болон шашны байгууллагын үйл ажиллагаанд хуулиар зөвшөөрснөөс бусад тохиолдолд аливаа хэлбэрээр оролцох, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр болон цахим хуудас, нийгмийн сүлжээний хэрэгслээр төрийн бодлоготой холбоотой асуудлаар албан бус байр суурь, улс төрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх, улс төрийн нам, эвсэл, нэр дэвшигчийн талаар эерэг, сөрөг мэдээ, мэдээлэл түгэхийг хоригложээ.

Энэ мэт Төрийн албаны тухай шинэ хуульд олон өөрчлөлт нэмэгдсэн байна.