Хөдөө аж ахуйн бодлого олон жилийн турш алдагдаж, малын түүхий эд хямд, махны лангуун дээрх үнэ тэнгэрт тулсан мөртлөө малчдын амьдрал ахуйд дорвитой өсөлт байхгүй нь зах зээлийн эрүүл үйл явц ямар нэг гажуудалд автаад сэргэхгүй болсныг харуулдаг. Өөрөөр хэлбэл малчны хөдөлмөр зүтгэлээр бий болсон Монгол малын мах байгаль экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн ч нугалаа завхралаас өндийлгөхгүй зувчуулагчдын балаг хаа сайгүй хар сүүдрээ тусган махны үнээ ч хүчрэхгүй сул эдийн засагтай болсон нь олон шалтгаантай.

Тусгаар улс мөртлөө стратегийн чухал салбар махны үнийг малчид, эсвэл хөдөө аж ахуйн бирж тогтоох ёстой байтал Хятад эзэнтэй ченжийн хэрчилтэд өртүүлж ард түмнийг сөхрүүлэх шахсан нь тодорхой.

Энэ талаар сэтгүүлч Сайхнаа Мал, мах, хүнсний ногооны, ер нь бүх ченжүүдийг байхгүй болгомоор байна. Хөдөө аж ахуйн агропаркийг бий болгомоор байна. Малчид улсын мэдлийн, ядаж улсаас хяналттай паркад малаа амьдаар нь өгдөг, тэр парк 30 болон түүнээс дээш хоног тэндээ байлгаж, элдэв вакциныг нь шимэгдүүлж байж цэвэр бүтээгдэхүүнийг иргэддээ тараадаг болмоор байна.

Махан дотроос гарч ирдэг идээ шиг зүйлийг шимэгдтэл хүлээлгүй нядалснаас ямар ч өвчний эх үндсийг тарьж болно. Тэр идээ шиг зүйл бол ивомек гэдэг вакцины шимэгдээгүй бөөгнөрөл. Ченжүүдийн, хятадуудын атгасан хүнсний хэрэглээний зах зээлийг бүх талаар нь эрүүл болго!!! Гэжээ.

Ченж бол зах зээлийг доройтуулдаг дамын наймаачид гэж харагддаг боллоо. Худалдааны чөлөөт байдалд төрөөс хүчээр нөлөөлж болдоггүй ч татвар, татаасаар зохицуулалт хийдгээрээ илүү ухаалаг ч харамсалтай сайд түшмэдүүд монголын махыг хямдаар худалдаж аваад дамлан зарж өндөр ашиг хүртдэг бизнесээ алдахгүйг хичээснээс олон зуун малчдын амьдрал арван зууны өмнөхдөө гацаж, хот суурин бараадсан нүүдэлчин монголчууд малынхаа махыг огцом савлагаатай, хэт өндөр үнээр худалдан авч байна.