-ХҮҮХДҮҮДЭЭ ХООСОН ХОНУУЛАХГҮЙН ТУЛД ЦААС ЛОМБАРДАЖ БАЙНА-

Сар шинийн баярыг айл өрхүүд чадлынхаа хирээр тэмдэглэх гэж ахмад настнууд нь тэтгэврийн зээл, ажилчин залуус нь цалингийн зээл авч ард нь гараад авлаа. Хамаг байдгаа цагаан сард бариад “туучихсан” тэд одоо цалин буутал гар хоосон, хэрхэн амьдрах вэ? Тэд гэж.. хоёр идэхгүй, хоосон хонохгүй гэж зүтгэж яваа жирийн иргэд. Амь зуух арга хайсаар, эцэстээ хүүхдийнхээ тэтгэмжийн, ахмад настны тэтгэврийн дэвтрээ барьцаанд гуйсаар байж тавиад өдрийн хоолоо залгуулж байгаа тэд.

Улсаас сар бүр 20 мянган төгрөгийг 18 хүртлэх насны хүүхдүүдэд өгдөг. Энэхүү мөнгөн тэтгэмж буух өдрийг хүлээн олон бяцхан үрс хоолгүй хонож байгаагийн илрэл тэтгэмжийн дэвтрийг ломбардаж байгаа явдал юм. Тэд сар бүрийн сүүлээр хүүхдийнхээ 20 мянган төгрөгийг аваад төд удалгүй дахин ирж хүүхдүүдээ хоолгүй хонуулахгүйн тулд өөр аргагүй байгаагаа учирлан тэтгэмжийн дэвтрээ ломбардаад баярласнаа илэрхийлэн гарч оддог аж.

Өрх толгойлсон олон хүүхэдтэй ээжүүд ломбардах үнэд хүрэх эд зүйлгүйн улмаас ганц мөнгөний эх үүсвэр болох тэтгэмжийн дэвтрээ ломбардах хүртэл туульдаж.

Манай улсын нийт хүн ам болох гурван сая 63 мянган хүнээс 907,5 мянган иргэн нь ядууралд өртсөн гэх тоон судалний бий. Энэ нь 2016 оны тоон судалгаа даруй нэмэгдсэн үзүүлэлт юм. Жил ирэх тусам ядуурал, ажилгүйдлийн тоо нэмэгдсээр байгаа гэсэн үг юм. Ажилгүйдэл ядуурал эцэстээ архидалт, мансууруулах бодист донтох явдал нэмэгдэх том шалтгаан болдог. Архидан согтуурах ундаа болон мансууруулах бодисны хамааралтай болж улмаар гэр бүл салалт нэмэгдэж үүний үр дүнд олон хүүхэдтэй эмэгтэйчүүд бага насны хүүхдүүд хохирогч болсоор байна.

Ядуурлаас болж иргэд бухимдаж цалин нэмэх, ажлын байр бий болгох талаар жагсаал цуглаан зохион байгуулж, дарга нарын нэр дээр албан бичиг хүсэлт, шаардах бичиг хүргүүлсэн ч төдийлөн үр дүнд хүрдэггүй. Ажиллах насны эрүүл чийрэг саруул ухаантай залуус эх орноо орхин дэлхийн өнцөг булан бүрт ажиллаж амьдарч байна. Залуус эх орондоо үр хүүхэд, хань ижил аав ээжийнхээ дэргэд ажиллаж амьдрах хүсэлтэй ч ажил олдохгүй байна гэх шалтгаанаар дайжсаар л байгаа.

Улс орны эмх замбаараагүй байдал дарга нарын сандал суудал булаацалдсан хэрүүлийн дундуур ирээдүй болсон иргэд ядуурлын туульд амьдарч байна.

-АЛДАРТ ЭХИЙН ОДОНГИЙН МӨНГӨНИЙ ДЭВТЭР, ИРГЭНИЙ ҮНЭМЛЭХ ЛОМБАРДАХ ҮЗЭГДЭЛ ИХ ГЭВ-

Бид энэ мэдээллийн мөрөөр зарим барьцаалан зээлдүүлэх газруудаар орж хэдэн зүйлийг тодруулж асуусан юм. Ломбардуудын байршил ихэвчлэн баар цэнгээний газруудын ойролцоо байх ба өглөөгүүр онгойхгүй оройн 17 цагаас үүдээ нээж, өглөөний 06 цаг хүртэл ажиллах цагийн хуваарийг үүдэндээ хаджээ. Гэтэл ломбард бүрт хүний хөл тасрахгүй байх бөгөөд хамгийн багадаа хоёр хүн эд зүйлээ ломбардах зорилгоор үйлчлүүлж байгаатай таарлаа. Ихэвчлэн гар утас, үнэт эдлэл, зурагт, компьютер зэрэг эд зүйлсийг барьсан байв.

Харин бид ломбардны эздээс иргэдийн ихэвчлэн тавьдаг эд зүйл юу байна хэмээн асуухад: Иргэд ихэвчлэн гар утас ломбарддаг. Ямар хүн орж ирж байгаагаас шалтгаална. Хувцас муутайхан хүмүүс орж ирвэл их муухан юм барьсан 5 мянган төгрөгөөр эд зүйл тавих тохиолдол бий. Эмэгтэйчүүд орж ирэхээр их өрөвдмөөр байдаг. Ихэвчлэн гар утас өгдөг ч гэсэн гар утасгүй эмэгтэйчүүд улсаас өгдөг алдарт эхийн одонгийн мөнгөний дэвтэр, хүүхдийн 20 мянган төгрөгийн дэвтэр, иргэний үнэмлэх, гэрийн тавилга зэргийг ломбардах хүсэлтэй байдаг. Сүүлийн жил ахмад настангууд бас их эд зүйлээ ломбарддаг болсон. Тэд мөн л хуучны эдлэл, өөрийн иргэний үнэмлэх зэргийг өгдөг. Авахгүй гэхээр олон цагийн турш гуйгаад зогсдог. Үнэхээр мөнгөгүй байна гээд л гуйна их хэцүү гэв.

Бид хулгайн эд зүйл авдаг гэх ломбардуудад хяналт шалгалт хийсэн талаар Цагдаагийн ерөнхий газрын ХМТ-ийн ахлах мэргэжилтэн цагдаагийн ахмад М.Мөнхшүрээс тодрууллаа:

-Энэ сарын 12-ны өдөр цагдаагийн байгууллагийн зүгээс Баянгол дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаагаа явуулдаг барьцаалан зээлдүүлэх газрууд буюу ломбардуудад гэнэтийн шалгалт хийсэн. Шалгалтаар нийтлэг зөрчил болох барьцаалан зээлдүүлэх үйл ажиллагаа явуулах зохих зөвшөөрөл байхгүй, цаг хэтрүүлэн ажилласан зэрэг байдал илэрсэн.

Журмандаа МХЕГ, цагдаагийн байгууллагаас зөвшөөрөл авч бүртгүүлэхдээ өглөөний 10:00 цагаас оройн 22:00 цаг хүртэл ажиллана хэмээн заасан байдаг. Гэтэл дээрх газрууд оройн 17:00 цагт нээж үүрийн 06:00 цаг хүртэл ажиллаж байна. Мөн баар цэнгээний газруудын хажууд ломбард ажиллуулдаг, хулгайн эд зүйл тохиролцож авдаг сүлжээтэй болсон байсан.

Хулгайн эд зүйл авдаг ломбардуудад цагдаагийн байгууллагын зүгээс Эрүүгийн хуулийн 18-р бүлгийн зургаадугаар зүйлд зааснаар тухайн хулгайчдыг өөхшүүлж байгаа этгээдүүдэд хариуцлага тооцно. Харин энэ зөрчилд нь 500 мянган төгрөгөөр торгож байна. Үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөьшөөрөлгүй байсан ломбардуудыг хаах хүртэл арга хэмжээ авсан. Нийслэлийн хэмжээнд зөвшөөрөлтэй бүртгэлтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа барьцаалан зээлдүүлэх 684 газар бий. Үүнээс гадна зөвшөөрөлгүй олон салбартай барьцаалан зээлдүүлэх газар үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь тогтоогдсон.

Зөрчилгүй стандартын дагуу үйл ажиллагаа явуулдаг 130 гаруй л барьцаалан зээлдүүлэх газар байгаа. Бусад нь хуулийн дагуу ажиллаагүй. Хулгайн эд зүйл авдаг нь тогтоогдоод байгаа юм. Энэ байдал нь эргээд мөнгө хүүлэх, мөнгө угаах гэмт хэрэгт тооцогдоод явдаг гэв.

ГЭРЭЛ ЗУРГИЙГ: Г.БАЗАРРАГЧАА